Dla jednych powodem kryzysów ekonomicznych dla innych najlepsze na nie lekarstwo.
Państwo próbuje w pełni kontrolować gospodarkę: merkantyzlizm, marksizm. Jak nie może to przynajmniej chce interweniować: keynesizm, etatyzm. Gdy się ograniczy prawa człowieka i gospodarkę podporządkuje wojnie mamy totalitaryzm.
Oto kilka przykładów próby sterowania gospodarką przez polityków.
1907 r. miała miejsce panika bankowa w USA zażegnana dopiero przez Morgana, który wszedł w rolę banku centralnego, którego jeszcze w USA nie było. Kosztowało go to 21 mld USD i życie.
Świat dowiedział się wtedy, co się stanie gdy naraz wszyscy pójdą do banku po swoje pieniądze.
23 grudnia 1913 r. Woodrow Wilson powołał FED (System Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych), amerykański bank centralny podobno prywatny tylko że większość zysku jest przekazywanych do Departamentu Stanu, podobno apolityczny tylko że poglądy Bena Bernanke'a , jej prezesa od 2006 r., były zaskakujące zbieżne z poglądami George'a Busha. Alan Greenspan, poprzednik Bernanke'a, przyznał przed komisją, że nadwyżka podaży pieniądza realizowana przez FED przyczyniła się do powstania baniek spekulacyjnych.
6-8 listopada 1917 r. Piotrogród. Najbardziej spektakularny akt zawłaszczenia gospodarki przez państwo. Dzieła tego dokonali bolszewicy obalając rząd Kiereńskiego. Rada Komisarzy Ludowych z Leninem na czele zaproponowała coś na kształt marksowskiej wersji feudalizmu i niewolnictwa. Zaczęło się od komunizmu wojennego, a skończyło w sierpniu 1991 puczem Janajewa przeciwko Gorbaczowowi. ZSRR powstało jako element zjazdu RKP bolszewików 30 grudnia 1922 r. a skończyło się skromnym układem białowieskim 8 grudnia 1991 r. Jelcyna, Krawczuka i Szuszkiewicza.
Nowy Ład z 1933 r. F.D.Roosvetla, który rozwinął projekty poprzednika Herberta Hoovera. Skutkiem New Deal jest wyjście z kryzysu zapoczątkowanego krachem na giełdzie z 24 października 1929 r. skutkiem zaś jednego i drugiego wzmocnienie pozycji totalitaryzmu, II Wojna Światowa oraz zimna wojna ze zbrojeniem nuklearnym. Z jednej stronie ludzie dostali pracę, z drugiej pojechali umierać na wojnę, a ludzkość dorobiła się nuklearnego garba.
W 1944 r. w Bretton Woods odbywa się słynna konferencja, na której powołano Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Dopóki istniało ZSRR i komunistyczne Chiny sprawa nie budziła kontrowersji. W globalizującym się świecie zauważono, że te dwie kluczowe dla gospodarki światowej instytucje mają siedzibę w Waszyngtonie, że są poza demokratyczną kontrolą, że narzucają państwom swoją wizję gospodarki. Dla przykładu prezesi Banku Światowego Paul Wolfowitz i Robert Zoelllick zostali mianowani przez G.W Busha. MFW dla równowagi ma dyrektora z Europy. Czy reszcie świata to się podoba ?
6 października 1973 r. podczas święta Jom Kippur Syria i Egipt atakują Izrael czego skutkiem będzie embargo państw OPEC na sprzedaż ropy na Zachód. Strona arabska przegrała, ale pokazała możliwość wpływania na sytuację globalną. Zachód był przecież liderem gospodarczym świata. W 2012 r. do tej sytuacji będzie chciał nawiązać Iran blokując cieśninę Ormuz. Przekonamy się jak Ali Chamenei i Ahmadineżat wpłynął na światową gospodarkę. Środkowy Wschód pokazał też moc wpływania na rzeczywistość rewolucją irańską z 1978 r. czy zamachem z 11 września 2001 r.
W 1978 r. odbywa się ważne plenum KC KPCh. Władze w Chinach przejmuje Deng Xiaoping, który kończy rewolucję kulturalną i zaczyna wprowadzanie gospodarki rynkowej w Chinach. Chiny powróciły do koncepcji NEP-u Lenina z 1921 r. a zablokowanej przez Stalina. Dzisiejsze Chiny to dziecko ery Denga i niestety w dobrym i złym znaczeniu. Deng wraz z Hu Yaobangiem i Zhao Ziyangiem otworzył Chiny na świat, ale także poparł masakrę na Placu Niebiańskiego Spokoju 4 czerwca 1989 r. Nadał w ten sposób charakter transformacji ustrojowej Chin: fuzji kapitalizmu z dyktaturą rządzącej partii komunistycznej. Czy gospodarka chińska wytrzyma napór siły politycznej KPCh ?
7 lutego 1992 r. podpisano traktat z Maastricht przekształcający EWG w UE. Projekt polityczny z gospodarką w tle. Według mnie koniec XX wieku dla Europy, która oddaje miejsca innym po tym jak z jej matecznika wyszły dwie wojny światowe. Byłe imperia i mocarstwa powołują Unię Gospodarczo Walutową. Europejski Bank Centralny działa od 1 sierpnia 1998 r., Strefa Euro od 1 stycznia 2002 r. Porażką UE okazał się gospodarczo – polityczny upadek Grecji, kraju który był w EWG od 1981 r., a walutę euro przyjął od początku jej istnienia. Grecja miała być obok Irlandii czy Portugalii krajem modelowym dla europejskiego sukcesu. Podkreślić to miała olimpiada w Atenach z 2004 r. Stało się odwrotnie. Za upadek Grecji odpowiada układ polityczny Karamanlis – Papandreu, który fałszował kluczowe dane ekonomiczne przed obywatelami i Brukselą. Unia, która wciąż jest nowoczesnym projektem jest słaba politycznie i gospodarczo, powrotu jednak do epoki nacjonalizmu już nie ma. Najsilniejsze kraje UE są na to po prostu za słabe.
2 lipca 1997 r. Tego dnia rozpoczął się kryzys systemów bankowych azjatyckich tygrysów. Spekulanci zaatakowali bahtę, słabą tajlandzką walutę, ale zanim oni przystąpili do akcji Tajlandia osłabiła się sama wzrostem złych kredytów i przeinwestowaniem w rynek nieruchomościami. System bankowy tygrysów był narażony z dwóch stron: spekulantów i sił politycznych, które chciały kontrolować gospodarkę. Pozbawiony kontroli i nadzoru, posłuszny układom politycznym był wadliwy. Kryzys uderzył głównie w Azję i w Rosję. Wschodnia Europa obroniła się integracją z UE. Putin został premierem w 1999 r., 1 października tego roku Rosja rozpoczęła drugą wojnę czeczeńską, w 2001 r. USA chętnie przystąpiło do wojny w Afganistanie, a w 2003 r. w Iraku.
W 1999 r. Bill Clinton znosi zakaz wprowadzony w 1929 r. łączenia bankowości depozytowo – kredytowej z bankowością inwestycyjną. G.W.Bush wzmocnił tą politykę. Pękła bańka internetowa. Gdy pęknie bańka na rynku nieruchomości i upadnie 15 września 2008 r. Lehman Brothers świat utraci wiarę w dolara, amerykańskie przewodnictwo i w wolny rynek.
15 grudnia 2011 r. W USA wprowadzono National Defense Authorization Act na rok 2012 (NDAA), który daje możliwość aresztowania przez wojsko praktycznie każdego obywatela. Gdy NDAA połączymy z tzw. „bank holiday” otrzymujemy ekonomiczny i wojskowy stan wojenny.
Wnioski:
Dobrze jest czy źle gdy państwo ingeruje w gospodarkę ? Wolny rynek podobnie jak komunizm znakomicie wygląda w podręczniku. W rzeczywistości jest taki jak sami ludzie: rozchwiany. Odwołujemy się do wiedzy, ale postępujemy po omacku intuicyjnie i emocjonalnie. Matematyczny zapis w podręczniku ekonomi versus psychologia. Wiara miesza się z wiedzą. „Wiem” przechodzi w „nie wiem” i odwrotnie. Na co możemy zatem liczyć ? Na siebie. Zawierzyć efektowi milionów lat ewolucji.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz