Jest pierwsza połowa XIII wieku. W Europie działa dopiero co założony Uniwersytet w Paryżu, Oksfordzie i Padwie. Jan Bez Ziemi Plantagenet, brat Ryszarda Lwie Serce uchwala pod naciskiem feudałów Wielką Kartę Swobód, która była pierwszym aktem ograniczającym swobodę monarszą. Sobór Laterański wzmacnia teokratyczną politykę papieża Innocentego III. W Hiszpanii Maurowie w defensywie po klęsce pod Las Navas de Tolosa. W najlepsze rozwija się ruch krucjatowy. Gdy we Włoszech Franciszek z Asyżu znajduje bliskość z Bogiem w ubóstwie, Dominik Guzman spiera się z albigensami by zaraz potem uzyskać od papieża zgodę na założenie Zakonu Kaznodziejskiego. W Polsce syn Kazimierza Sprawiedliwego, Konrad Mazowiecki sprowadza Zakon Krzyżacki na ziemie chełmińską dopiero co przepędzony z Siedmiogrodu. W Azji rozwija się państwo Czyngis-chana, który najedzie Ruś i północne Chiny. Długotrwały opór Chinczyków za dynastii Sung wobec Mongołów, wywrze na Chińczykach piętno porównywalne z traumą jaką przeżyli Rusini pod jarzemem mongolsko – tatarskim. W Japonii rządzą dowódcy wojskowi shoguni ze stolicy w Kamakura, marginalizując nominalną władzę cesarza.
Mumon Ekai, żyjący w tych czasach w Japonii ( 1183 – 1260 ), otrzymuje od swojego mistrza Gatshurina Shikana koan MU zwany też wejściem w zen, „bezbrmną bramą”:
Pewien mnich zapytał kiedyś mistrza Joshu:
czy pies ma naturę buddy?
Mu ! - odpowiedział Joshu
Często widząc zwierzę zadajemy pytanie czy ono ma duszę taką jak my, bo z pewnością pies nie zbuduje pałacu i nie zaparzy sobie herbaty. Także sfera zwierząt jest oddzielona od ludzkiej sferą walczących demonów Asurów. Mnich mógł mieć wątpliowści co do natury zwierząt. Nawet w obecnych czasach zwierzęta zabijamy dla żywności, wykorzystujemy je, zabieramy im przestrzeń życiową. MU znaczy NIE. Pies nie ma Natury Buddy, ale to nie prawda, gdyż każda istota posiada Naturę Buddy. Czy zatem stary mistrz Joshu skłamał ? Ta odpowiedź przecież nie jest żadną odpowiedzią. Mumon Ekai potrzebował sześciu lat na znalezienie odpowiedzi czym jest owo MU. Potrzebował sześciu lat aby zamknąć wszystkie drogi myśli.
Czy zatem Mumon Ekai, który znalazł rozwiązanie zagadki może nam je dzisiaj przekazać, abyśmy nie musieli sami długich lat poświęcać na samodzielne poszukiwania ? Otóż niestety nie. Aby otrzymać ten przekaz sami musimy pozamykać wszystkie drogi myśli i z Wielką Wiarą w starych mistrzów przekroczyć w XXI wieku bezbramną bramę, z Wielkim Wątpieniem zadawać pytanie i z Wielką Determinacją przenikać je.
W !991 roku po raz pierwszy zetknąłem się z tym pytaniem w książce "Trzy filary zen" Phillipa Kapleau. Po latach do niego wracam. Szkoda, że aż po tylu. Cieszę się, że mam możliwość powrotu, fajnie, że nie zapomniałem o całej sprawie. Na pewno nauczyło mnie to pokory. Żył wtedy jeszcze autor powyższej książki ( zmarł 6 maja 2004 roku ). 10 lipca 2004 roku zmarł też mój tata.
